فصل سوم ـ برگزاري مناقصات
ماده 9 ـ فرايند برگزاري مناقصات
فرايند برگزاري مناقصات به ترتيب شامل مراحل زير است:
الف ـ تأمين منابع مالي.
ب ـ تعيين نوع مناقصه در معاملات بزرگ (يك مرحله اي يا دو مرحله اي، عمومي يا محدود).
ج ـ تهيه اسناد مناقصه.
د ـ ارزيابي كيفي مناقصه گران در صورت لزوم.
هـ ـ فراخوان مناقصه.
و ـ ارزيابي پيشنهادها.
زـ تعيين برنده مناقصه و انعقاد قرارداد.
ماده 10 ـ تأمين منابع مالي
الف ـ انجام معامله به هر طريق مشروط بر آن است كه دستگاههاي موضوع بند (ب) ماده (1) اين قانون به نحو مقتضي نسبت به پيش بيني منابع مالي معامله در مدت قرارداد اطمينان حاصل و مراتب در اسناد مرتبط قيد شده باشد.
ب ـ موضوع پيش بيني منابع مالي و نحوه ضمان تأخير تعهدات براي انجام معامله بايد به صراحت در شرايط و اسناد مناقصه از سوي دستگاه مناقصه گزار قيد و تعهد شود.
ماده 11 ـ روش‌هاي انجام مناقصه
مناقصه به طرق زير انجام مي شود:
الف ـ در معاملات كوچك، كارپرداز يا مأمور خريد بايد با توجه به كم و كيف موضوع معامله (كالا، خدمت يا حقوق) درباره بهاي آن تحقيق نمايد و با رعايت صرفه و صلاح و اخذ فاكتور مشخص و به تشخيص و مسؤوليت خود، معامله را با تأمين كيفيت به كمترين بهاي ممكن انجام دهد.
ب ـ در معاملات متوسط، كارپرداز يا مأمور خريد بايد با توجه به كم و كيف موضوع معامله (كالا، خدمت يا حقوق) درباره بهاي آن تحقيق نمايد و با رعايت صرفه و صلاح و اخذ حداقل سه فقره استعلام كتبي، با تأمين كيفيت مورد نظر، چنانچه بهاي به‌دست آمده مورد تأييد مسؤول واحد تداركاتي يا مقام مسؤول همتراز وي باشد، معامله را با عقد قرارداد يا اخذ فاكتور انجام دهد و چنانچه اخذ سه فقره استعلام كتبي ممكن نباشد با تأييد مسؤول تداركاتي يا مقام مسؤول همتراز وي، به تعداد موجود كفايت مي شود.
تبصره ـ چنانچه مسؤوليت واحد تداركاتي برعهدة كارپرداز واحد باشد امضاي نامبرده به منزله امضاي مسؤول واحد تداركاتي است. در صورتي كه دستگاه اجرائي فاقد كارپرداز باشد مي توان وظايف مندرج در اين قانون را به متصديان پستهاي مشابه سازماني و يا به مأمور خريد محول نمود.
ج ـ در معاملات بزرگ به يكي از روش هاي زير عمل مي شود:
1 ـ برگزاري مناقصه عمومي از طريق انتشار فراخوان در روزنامه‌هاي كثيرالانتشار.
2 ـ برگزاري مناقصه محدود.
ماده 12ـ ارزيابي كيفي مناقصه گران
الف ـ در ارزيابي كيفي مناقصه گران، بايد موارد زير لحاظ شود:
1 ـ تضمين كيفيت خدمات و محصولات.
2 ـ داشتن تجربه و دانش در زمينه مورد نظر.
3 ـ حسن سابقه.
4 ـ داشتن پروانه كار يا گواهينامه هاي صلاحيت، در صورت لزوم.
5 ـ توان مالي متقاضي براي انجام كار در صورت لزوم.
ب ـ مراحل ارزيابي كيفي مناقصه گران به شرح زير است:
1 ـ تعيين معيارهاي ارزيابي و اهميت نسبي معيارها.
2 ـ تهيه اسناد ارزيابي.
3 ـ دريافت، تكميل و ارسال اسناد ارزيابي از سوي متقاضيان.
4 ـ ارزيابي اسناد دريافت شده و تعيين امتياز هر يك از مناقصه گران و رتبه بندي آنها.
5 ـ اعلام اسامي مناقصه گران صلاحيتدار به كارفرما و امتيازات و رتبة آنها (تهيه ليست كوتاه).
6 ـ مستند سازي ارزيابي كيفي مناقصه گران.
ج ـ سازمان مديريت و برنامه ريزي كشور مكلف است با همكاري دستگاههاي اجرائي حداكثر سه ماه پس از تصويب اين قانون آئين نامه اجرائي ارزيابي كيفي مناقصه گران را با رعايت موازين مقرر در اين ماده كه بيانگر شاخص هاي اندازه گيري و روش ارزيابي مناقصه گران باشد تهيه و به تصويب هيأت وزيران برساند.
ماده 13 ـ فراخوان مناقصه
الف ـ مفاد فراخوان مناقصه حداقل بايد شامل موارد زير باشد:
1 ـ نام و نشاني مناقصه گزار.
2 ـ نوع، كميت و كيفيت كالا يا خدمات.
3 ـ نوع و مبلغ تضمين شركت در مناقصه.
4 ـ محل، زمان و مهلت دريافت اسناد، تحويل و گشايش پيشنهادها.
5 ـ مبلغ برآورد شده معامله و مباني آن (در صورتي كه تعيين آن ميسر يا به مصلحت باشد). در مواردي كه فهرست بهاي پايه وجود دارد، برآورد مربوط طبق فهرست ياد شده تهيه مي شود.
ب ـ فراخوان مناقصه عمومي بايد به تشخيص مناقصه‌گزار از دو تا سه نوبت حداقل در يكي از روزنامه هاي كثيرالانتشار كشوري يا استان مربوط منتشر گردد.
ج ـ مناقصه گزار مي تواند علاوه بر موارد مذكور در بند (ب) اين ماده از طريق ساير رسانه هاي گروهي و رسانه هاي ارتباط جمعي يا شبكه هاي اطلاع رساني نيز فراخوان را منتشر نمايد.
د ـ در صورتي كه نياز به برگزاري مناقصه بين المللي باشد، يا استفاده از تسهيلات اعتباري خارجي مطرح باشد، بايد با كسب مجوزهاي مربوط و با رعايت موازين قانون حداكثر استفاده از توان فني، مهندسي، توليدي و صنعتي و اجرائي كشور مصوب 12 /12 /1375 آگهي مربوط در يكي از روزنامه هاي كثيرالانتشار و حداقل يك نوبت در يكي از روزنامه هاي انگليسي زبان داخل و يك مجله يا روزنامه بين المللي مرتبط با موضوع مناقصه، منتشر شود.
ماده 14ـ اسناد مناقصه
الف ـ تمامي اسناد مناقصه بايد به طور يكسان به همه داوطلبان تحويل شود.
ب ـ اسناد مناقصه شامل موارد زير است:
1 ـ نام و نشاني مناقصه گزار.
2 ـ نوع و مبلغ تضمين مناقصه.
3 ـ محل، زمان و مهلت دريافت اسناد، تحويل پيشنهادها و گشايش آنها.
4ـ مبلغ پيش پرداخت و تضمين حسن انجام كار.
5 ـ مدت اعتبار پيشنهادها.
6 ـ شرح كار، مشخصات فني بازرگاني، استانداردها، نوع، كميت و كيفيت كالا يا خدمات.
7 ـ برنامه ريزي انجام كار يا تحويل كالا.
8 ـ معيارها و روش ارزيابي كيفي مناقصه گران.
9 ـ روش تهيه و مهلت مقرر براي تسليم پيشنهادها و تعداد نسخه هاي آنها.
10 ـ متن قرارداد شامل موافقتنامه، شرايط عمومي و خصوصي و ضمائم آن.
11 ـ صورتجلسات و توضيحات موضوع ماده (17).
12 ـ ساير اسنادي كه به تشخيص مناقصه گزار لازم باشد.
ماده 15 ـ ترتيب تهيه و تسليم پيشنهادها.
الف ـ شركت كنندگان در مناقصه پس از دريافت يا خريد اسناد بايد پيشنهادهاي خود را به ترتيب زير تهيه و به مناقصه گزار تسليم كنند:
1 ـ تهيه و تكميل اسناد و پيشنهادها.
2ـ تسليم پيشنهادها در مهلت مقرر در فراخوان مناقصه.
3 ـ دريافت رسيد تحويل پيشنهادها.
ب ـ مهلت قبول پيشنهادها در مورد مناقصات داخلي و بين المللي از آخرين مهلت تحويل اسناد مناقصه به ترتيب نبايد كمتر از ده روز و يك ماه باشد.
ماده 16 ـ شرايط تسليم و تحويل پيشنهادها
الف ـ هيچ يك از شركت كنندگان در مناقصه، جز در مواردي كه در اسناد مناقصه پيش بيني شده باشد، نمي توانند بيش از يك پيشنهاد تسليم كنند.
ب ـ شركت كنندگان در مناقصه، اسناد مناقصه و پيشنهادهاي خود را بايد در پاكت هاي جداگانه لاك و مهر شده شامل تضمين (پاكت الف)، پيشنهاد فني بازرگاني (پاكت ب) و پيشنهاد قيمت (پاكت ج) بگذارند و همه پاكت ها را در لفاف مناسب و لاك و مهر شده قرار دهند.
ج ـ مناقصه گزار موظف است در مهلت مقرر همه پيشنهادهاي ارائه شده شركت كنندگان را پس از دريافت، ثبت و تا جلسه بازگشائي، از پاكت ها صيانت نمايد.
د ـ هرگونه تسليم، تحويل، اصلاح، جايگزيني و يا پس گرفتن پيشنهاد بايد به صورت قابل گواهي و در مهلت و مكان مقرر در اسناد مناقصه انجام شود.
ماده 17 ـ توضيح و تشريح اسناد
الف ـ چنانچه شركت كننده در اسناد مناقصه، ابهام يا ايرادي مشاهده كند، مي تواند از مناقصه گزار توضيح بخواهد.
ب ـ توضيـحات و پـاسـخ بـه پرسش هاي مناقصه گران و همچنين در صورت تشكيل «جلسه توضيح اسناد»، رونوشت صورتجلسه آن مطابق ماده (22) اين قانون به طور يكسان براي همه شركت كنندگان مناقصه گر ارسال خواهد شد.
ماده 18 ـ گشايش پيشنهادها
الف ـ پيشنهادهاي مناقصه گران در زمان و مكان مقرر گشوده مي شود.
ب ـ مراحل گشايش پيشنهادها به شرح زير است:
1 ـ تهـيه فهـرست اسامي دريافت كنندگان اسـناد، (پيشـنهاد دهندگان)، حاضران و شركت كنندگان در جلسه.
2 ـ باز كردن پاكت تضمين (پاكت الف) و كنترل آن.
3 ـ باز كردن پاكت فني بازرگاني.
4 ـ باز كردن پيشنهاد قيمت و كنترل از نظر كامل بودن مدارك و امضاي آنها و كنار گذاشتن پيشنهادهاي غيرقابل قبول در مناقصات يك مرحله اي.
5 ـ تحويل پاكت هاي فني بازرگاني به كميته فني بازرگاني در مناقصات دو مرحله اي.
6 ـ تهيه و تنظيم و امضاي صورتجلسة گشايش پيشنهادها توسط كميسيون مناقصه.
7 ـ تحويل پاكت هاي قيمت و پاكت تضمين پيشنهادهاي رد شده به مناقصه گزار براي استرداد به ذي نفع.
ج ـ در صورت برگزاري مناقصه دو مرحله اي، زمان و مكان تشكيل جلسه گشايش پيشنهادهاي قيمت، در جلسه گشايش پاكت ها اعلام خواهد شد، اين مدت فقط براي يك بار تا سقف مدت اعتبار پيشنهادها قابل تمديد است. در اين صورت پاكت هاي قيمت در يك لفاف لاك و مهر شده توسط دستگاه مناقصه گزار صيانت مي شود. در مناقصات يك مرحله اي، پيشنهادهاي قيمت بي درنگ گشوده و بر اساس ماده (20) اين قانون، برنده مناقصه تعيين مي شود.
د ـ دستگاه مناقصه گزار مكلف است از مناقصه گران يا نمايندگان آنها جهت حضور در جلسه گشايش پيشنهادهاي مالي دعوت نمايد.
ماده 19 ـ ارزيابي فني بازرگاني پيشنهادها
الف ـ در مناقصات دو مرحله اي، مناقصه گزار موظف است بر اساس معيارها وروش هاي اعلام شده در اسناد مناقصه، ارزيابي كيفي مناقصه گران و ارزيابي فني بازرگاني پيشنهادها را انجام و اعلام نمايد.
ب ـ در صورتي كه بررسي فني بازرگاني پيشنهادها لازم باشد، نتيجه بررسي طي مهلتي كه كميسيون مناقصه معين مي كند به جلسه بعدي كميسيون احاله مي شود و بر اساس گزارش كميته فني بازرگاني، پاكت هاي قيمت پيشنهاد دهندگاني كه امتياز فني بازرگاني لازم را احراز كرده اند، گشوده مي شود.
ج ـ هرگونه ارزيابي فني بازرگاني، تنها پيش از گشودن پيشنهادهاي قيمت مجاز است.
د ـ پاكت پيشنهاد قيمت مناقصه گراني كه در ارزيابي هاي فني بازرگاني پذيرفته نشده اند، بايد ناگشوده بازگردانده شود.
ماده 20 ـ ارزيابي مالي و تعيين برنده مناقصه
الف ـ هنگام ارزيابي مالي، مناقصه گري كه مناسب ترين قيمت را حائز شده باشد، به عنوان برنده اول اعلام خواهد شد و برنده دوم در صورتي اعلام مي شود كه تفاوت قيمت پيشنهادي وي با برنده اول، كمتر از مبلغ تضمين باشد. روش ارزيابي مالي بايد در اسناد مناقصه به صورت مشروح با ذكر نحوه تأثيرگذاري ارزيابي فني بازرگاني بر قيمت اعلام شود.
ب ـ پس از گشودن پاكت هاي قيمت، چنانچه بررسي قيمت ها و تجزيه و كنترل مباني آن لازم باشد، كميسيون مناقصه مي تواند بررسي آن را به كميته فني بازرگاني ارجاع نمايد و كميته فني بازرگاني حداكثر ظرف دو هفته نتيجه ارزيابي را به كميسيون مناقصه اعلام مي كند.
ج ـ پس از گشودن پيشنهادهاي قيمت، تضمين برنده اول و دوم، نزد مناقصه گزار نگهداري و تضمين ساير مناقصه گران بازگردانده مي شود.
د ـ در مناقصات بين المللي، مناقصه گران داخلي نسبت به مناقصه گران خارجي ترجيح دارند. نحوه ترجيح مناقصه گران داخلي، در اسناد مناقصه قيد خواهد شد. مناقصاتي كه در آنها رعايت اين قاعده به مصلحت نباشد، بايد از سوي شوراي اقتصاد تأييد شود.
ماده 21 ـ انعقاد قرارداد
الف ـ قرارداد با برنده مناقصه، بايد پيش از پايان مدت اعتبار پيشنهادها منعقد شود. اين مدت حداكثر براي يك بار و برابر مدت پيش بيني شده در اسناد مناقصه قابل تمديد است. بعد از عقد قرارداد تضمين پيشنهاد دهنده دوم مسترد مي گردد.
ب ـ قرارداد با برنده اول در مهلت پيش بيني شده در اسناد، منعقد خواهد شد. چنانچه برنده اول از انعقاد قرارداد امتناع نمايد و يا ضمانت انجام تعهدات را ارائه ننمايد، تضمين مناقصه وي ضبط و قرارداد با برنده دوم منعقد مي گردد. در صورت امتناع نفر دوم، تضمين وي نيز ضبط و مناقصه تجديد خواهد شد.
