مصوب 1392/10/08
ماده ۱
اصطلاحات به كار رفته در قانون مجازات قاچاق اسلحه و مهمات و دارندگان سلاح و مهمات غيرمجاز ـ مصوب ۱۳۹۰ـ كه از اين پس در اين آيين‌نامه قانون ناميده مي‌شود و اين آيين‌نامه در معاني مشروح زير به كار مي‌روند:
الف ـ سلاح گرم: سلاحي كه با استفاده از نيروي گاز باروت (نيروي حاصل از احتراق پيشرانه) يا به صورت دستي مسلح شده و توانايي پرتاب يك يا چند گلوله را به صورت تكي (تك تير) و يا متوالي (رگبار) دارد و به سه دسته زير تقسيم مي‌شود:
۱ـ سلاح گرم سبك (سلاح كوچك): سلاحي كه براي استفاده انفرادي طراحي و ساخته شده و توسط يك نفر قابل حمل و بهره‌برداري است و كاليبر آنها از (۵ /۵) ميلي‌متر تا كمتر از (۷ /۱۲) ميلي‌متر و در بعضي انواع از (۲۲ /۰) الي (۳۸ /۰) اينچ مي‌باشد و به دو نوع زير تقسيم مي‌شود:
نوع اول ـ سلاح گرم سبك خودكار: سلاحي كه معمولاً داراي مكانيزم آتش حداقل دو وضعيتي (ضامن ـ شليك) مي‌باشد و با خشاب يا نوار فشنگ‌گذاري شده و خروج پوكه به صورت خودكار توسط مكانيزم سلاح انجام مي‌شود و چنانچه برگه ناظم آتش آنها در حالت تك تير قرار داده شود با هر بار فشار ماشه يك گلوله شليك و در حالت سه تير يا رگبار با هر بار فشردن ماشه بيش از يك گلوله شليك مي‌كنند.
نوع دوم ـ سلاح گرم سبك غيرخودكار: سلاحي كه توانايي يك بار شليك با فشردن ماشه را داشته و غالباً فشنگ‌گذاري آن به صورت دستي انجام و پوكه آن به صورت دستي از سلاح خارج مي‌شود.
۲ـ سلاح گرم نيمه سنگين: سلاحي كه به وسيله دو يا سه نفر خدمه استفاده مي‌شود و بعضي از انواع آن مي‌تواند توسط يك نفر حمل و استفاده شود و كاليبر آنها از (۷ /۱۲) تا (۱۰۶) ميلي‌متر مي‌باشد.
۳ـ سلاح گرم سنگين: ادوات و تجهيزاتي كه حمل و نقل آنها به بيش از سه نفر نيروي انساني يا امكانات لجستيكي نياز دارد و هدايت آتش آنها توسط سامانه‌هاي جانبي انجام مي‌شود و كاليبر آنها بالاتر از ۱۰۶ ميلي‌متر مي‌باشد، از قبيل توپ (۱۳۰) ميلي‌متري و توپ (۱۵۵) ميلي‌متري.
ب ـ سلاح سرد: وسايل، آلات و ادواتي كه بر خلاف اسلحه‌هاي گرم در اثر استفاده، صدا، شعله و حرارت ايجاد ننموده و اصابت آنها به بدن منجر به ايجاد پارگي، خونريزي ، از كار افتادن موقت يا دائم اعضا و نهايتاً آسيب جسمي و روحي يا فوت مي‌شود.
پ ـ سلاح سرد جنگي: سلاحي كه از آن در نيروهاي مسلح براي نبرد تن به تن و دفاع شخصي استفاده مي‌گردد، از قبيل سرنيزه قابل نصب روي سلاح جنگي و كارد سنگر و تير و كمان غيرمتعارف.
ت ـ سلاح جنگي: سلاحي كه صرفاً توسط نيروهاي مسلح استفاده و به سه دسته سبك، نيمه سنگين و سنگين تقسيم مي‌شود.
ث ـ سلاح شكاري: سلاحي گرم و سبك كه به منظور شكار، حفاظت از احشام و مزارع، آموزش و مسابقه به كار مي‌رود و به انواع ساچمه‌زني، خفيف‌هاي بلند و گلوله‌زني غيرخودكار كه خارج از سازمان رزم نيروهاي مسلح مي‌باشد (اعم از گلنگدني، نيمه اتوماتيك، زيربازشو، روبازشو و خفيف) تقسيم مي‌شود.
ج ـ مهمات: مظروفي با اشكال و ابعاد معين كه محتوي باروت يا پيشرانه‌اي مشخص برحسب نوع مشخصات سلاح مي‌باشد كه بر اثر فعال شدن توسط مكانيسم اسلحه مي‌تواند پرتابه همراه خود را به فاصله تعيين شده پرتاب كند. مهمات هر سلاح با كاليبر يا نام آن اسلحه معرفي مي‌شود. در بعضي انواع مهمات به منظور ايجاد تركش و تخريب از مواد منفجره يا محترقه آتش‌زا استفاده مي‌شود از قبيل نارنجك دستي يا تفنگي، انواع مين ضدنفر و مين ضدتانك و انواع بمب‌ها.
چ ـ سلاح ليزري: سلاحي كه توسط آن امواج همسان تقويت شده از جنس نور به شكل ممتد يا متناوب توليد مي‌شود و توانايي از بين بردن، آسيب‌رساني و از كارافتادگي موقت يا دائم انسان يا موجودات زنده يا اشياء را دارد.
ح ـ شبه سلاح: وسايلي كه به دليل شباهت ظاهري و كاربردي، مي‌توانند به منظور سوء استفاده و اقدام مجرمانه جايگزين سلاح گرم شوند، از قبيل انواع كلت‌هاي گازي ساچمه‌زن و توليد صدا و انواع اسلحه صوتي با فركانس‌هاي مختلف.
خ ـ سلاح آموزشي: سلاحي كه به نحوي در آموزش تيراندازي استفاده مي‌شود، از قبيل اسلحه‌هاي ورزشي، گلوله‌زن، ساچمه‌زن و خفيف.
د ـ سلاح بيهوشكننده: سلاحي كه عمدتاً براي تزريق مواد بيهوش كننده به حيوانات از آنها استفاده مي‌شود و در آن كپسول حاوي مواد بيهوشكننده با فشار هواي فشرده به سمت هدف پرتاب شده و با مكانيزم بعدي، عمل تزريق انجام مي‌پذيرد.
ذ ـ قطعات مؤثر در سلاح: قطعات اصلي سلاح كه مي‌توانند به تنهايي و يا در كنار قطعات ديگر ماهيت سلاح يافته و آن را آماده استفاده كنند و عمدتاً شامل لوله، بدنه، حامل گلنگدن و سيستم چكاننده كامل در سلاح‌هاي جنگي و لوله، كوپ و مخزن سلاح در سلاح‌هاي شكاري مي‌باشند.
ر ـ اقلام و مواد تحت كنترل: اقلام، مواد و تجهيزاتي كه توليد، ساخت، مونتاژ، واردات، صادرات، ترانزيت (عبور)، ترخيص، حمل، نگهداري و هرگونه معامله آنها تحت كنترل مي‌باشد از قبيل انواع مواد محترقه، ناريه، منفجره، شيميايي، راديواكتيو، ميكروبي، گازهاي بيهوشكننده، بي‌حس‌كننده، اشك‌آور، شوك‌دهنده‌ها و تجهيزات نظامي و انتظامي.
ز ـ مواد محترقه: موادي كه در ساختمان مولكولي آنها اكسيژن كافي براي سوختن آنها وجود داشته و عملاً در موقع سوختن نياز به اكسيژن بيرون از خود ندارند. اين مواد بر اثر تحريك با سرعت يك سانتي‌متر بر ثانيه و پايين‌تر و ايجاد گرماي زياد و شديد سوخته و اگر در محيط بسته قرار داشته باشند، سوختن آنها با انفجار همراه است، از قبيل انواع باروت، مواد نورافشاني، وسايل آتش‌بازي و منورها.
ژ ـ مواد ناريه: موادي كه با سرعت بسيار بالا بدون نياز به اكسيژن محيط در اثر تحريك، وارد واكنش سوختن شديد يا انفجار مي‌شود.
س ـ مواد منفجره: موادي كه در ساختمان مولكولي آنها اكسيژن كافي براي سوختن آنها وجود داشته و به ضربه، اصطكاك و حرارت به شدت حساس بوده و در اثر تحريك با سرعت (۲۰۰۰) تا (۹۰۰۰) متر بر ثانيه وارد واكنش انفجاري شده و انرژي بسيار بالايي كه با انفجار همراه است آزاد مي‌كنند و شامل مواد منفجره نظامي كه در ساخت محصولات نظامي به كار مي‌رود (از قبيل نيتروگليسيرين، تي ان تي و سي چهار (C۴) و مواد منفجره غيرنظامي كه در فعاليت‌هاي استخراج معدن و پروژه‌هاي عمراني استفاده مي‌شوند، از قبيل ديناميت، آنفو و امولايت) مي‌گردند.
ش ـ مواد شيميايي: موادي كه براي كشتن، ايجاد جراحت شديد يا ناتوان كردن افراد از طريق تأثيرات فيزيولوژيكي در عمليات‌هاي تروريستي به كاربرده مي‌شوند مانند گازهاي شيميايي تابون و مارين، عوامل عصبي، خفه‌كننده و تاول‌زا كه به عنوان عوامل شيميايي هم شناخته مي‌شوند يا به دليل خاصيت اكسيدكنندگي بالا به عنوان تأمين‌كننده اكسيژن موردنياز در ساخت تركيبات محترقه و منفجره به كار مي‌روند، از قبيل نيترات‌ها، پركلرات‌ها و پراكسيدها.
ص ـ مواد راديواكتيو (پرتوزا): مواد هسته‌اي و چشمه‌هاي پرتوزا كه به دليل پرتوزايي، تحت نظارت‌هاي قانوني قرار مي‌گيرند.
ض ـ مواد ميكروبي: موادي كه تسري‌دهنده باكتري‌ها (مانند سياه زخم، بوتوليس و طاعون)، ويروس‌ها (مانند كريمه، كنگو و تب كيو)، قارچ‌ها (مانند آفلاتوكسين‌ها) و انگل‌هايي مي‌باشند كه خاصيت بيماري‌زايي بالا، ناتوان‌كنندگي قوي و مهلك براي همه موجودات زنده دارند و به طور كلي هرگونه سوء استفاده از عوامل بـيولوژيك و فرآورده‌هاي آنها كه سلامت يا ساختار انسان‌ها، منابع طبيعي و حتي اهداف غيرزنده را تهـديد نموده و مخل امنيـت سياسي، اقتصادي، اجتماعي و نظامي گردد.
ط ـ گازهاي اشك‌آور، بيهوشكننده و بي‌حس‌كننده: گازهايي كه موجب تحريك و سوزش شديد به همراه آب ريزش از چشم و بيني، اختلال تنفسي و ناتواني موقت جسماني مي‌شوند و به دليل خاصيت ناتوان‌كنندگي، در ساخت تجهيزات دفاع شخصي و ضد شورش از قبيل افشانه‌ها استفاده مي‌شوند.
ظ ـ شوك‌دهنده‌ها (شوكرها): هر نوع وسيله‌اي كه انواع انرژي الكتريكي و غيرالكتريكي را به صورت شوك به بدن انسان وارد مي‌كند و فرد را دچار بي‌حركتي و ناتواني موقت مي‌نمايد.
ع ـ تجهيزات نظامي: تجهيزات و اقلام خاص مورد استفاده توسط نيروهاي مسلح در مأموريت‌هاي نظامي از قبيل دوربين‌هاي حرارتي و ديد در شب، بي‌سيم‌هاي نظامي و هواپيماهاي شناسايي بدون سرنشين.
غ ـ تجهيزات انتظامي: تجهيزات و اقلامي كه در مأموريت‌هاي نيروي انتظامي به منظور تأمين امنيت جامعه و افراد استفاده مي‌شوند از قبيل دستبند، باتوم و چراغ‌هاي گردان هشدار دهنده و يا طبق ضوابط براي دفاع شخصي در اختيار افراد قرار مي‌گيرد از قبيل افشانه اشك‌آور.
ف ـ گروه سازمان‌يافته: گروهي مركب از سه نفر يا بيشتر كه با هدف ارتكاب جرايم موضوع اين قانون به صورت هماهنگ فعاليت نمايند.
ماده ۲
مراجع ذي‌صلاح موضوع ماده (۴) قانون حسب مورد عبارتند از مراجعي كه به موجب قوانين و مقررات، ابلاغيه‌هاي ستاد كل نيروهاي مسلح و مصوبات شوراي امنيت كشور به شرح زير صلاحيت صدور مجوزهاي موضوع اين ماده را دارند:
الف ـ وزارت دفاع و پشتيباني نيروهاي مسلح، درخصوص، فروش، واردات و صادرات، ساخت و مونتاژ سلاح، مهمات، قطعات و تجهيزات مرتبط با آنها و اقلام و مواد تحت كنترل و حمل انبوه آنها، به استثناي مواردي كه حسب بندهاي بعدي اين ماده، مراجع ديگري براي آن تعيين شده است.
ب ـ سازمان انرژي اتمي، درخصوص مواد راديواكتيو (پرتوزا).
پ ـ وزارت اطلاعات، درخصوص مواد ميكروبي.
ت ـ نيروي انتظامي جمهوري اسلامي ايران، درخصوص حمل و نگهداري انواع شوك‌دهنده‌هاي (شوكرهاي) الكتريكي و افشانه اشك‌آور.
ث ـ سازمان‌هاي حفاظت اطلاعات ارتش جمهوري اسلامي ايران، سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، نيروي انتظامي جمهوري اسلامي ايران، وزارت دفاع و پشتيباني نيروهاي مسلح و وزارت اطلاعات؛ درخصوص صدور پروانه حمل و نگهداري تجهيزات دفاع شخصي براي كاركنان و بازنشستگان سازمان‌هاي تابع.
تبصره ـ مراجع صدور مجوز نگهداري و حمل سلاح دفاع شخصي براي غيرنظاميان ، طبق مصوبات شوراي امنيت كشور مي‌باشد.
ج ـ سازمان‌هاي حفاظت اطلاعات ارتش جمهوري اسلامي ايران، سپاه پاسداران انقلاب اسلامي و نيروي انتظامي جمهوري اسلامي ايران، حسب مورد درخصوص حمل و نگهداري سلاح شكاري و مهمات سلاح شكاري و غيرسازماني.
چ ـ سازمان حفاظت اطلاعات ارتش جمهوري اسلامي ايران، درخصوص تعمير و معامله انواع اسلحه و مهمات شكاري به عنوان حرفه.
ماده ۳
مواد محترقه موضوع حكم صدر تبصره ماده (۱۲) قانون عبارت است از مواد محترقه نورافشاني سبك زميني غيرصوتي (از قبيل انواع فشفشه و مواد موسوم به آبشار) و مواد محترقه نورافشاني سبك پروازي زير پنجاه متر (از قبيل انواع مواد موسوم به پروانه و كهكشان).
ماده ۴
وزارت دفاع و پشتيباني نيروهاي مسلح موظف است مصاديق مواد محترقه موضوع تبصره ماده (۱۲) قانون را ظرف يك ماه از تاريخ ابلاغ اين آيين‌نامه تهيه و منتشر نمايد.
ماده ۵
جدول تعيين ميزان انبوه اسلحه، مهمات، قطعات مؤثر و مصاديق آن موضوع تبصره ماده (۷) قانون به شرح زير است:
ماده 6
جدول تعيين ميزان انبوه اقلام و مواد تحت كنترل موضوع ماده (13) قانون به شرح زير است:
تبصره - ميزان انبوه ساير اقلام يا مواد تحت كنترل از جمله مواد راديواكتيو، ميكروبي و ساير مواد شيميايي، حسب مورد توسط دستگاه هاي ذي ربط تعيين مي شود.
ماده 7
علاوه بر وظايف تعيين شده در ساير مواد اين آيين نامه، وزارت دفاع و پشتيباني نيروهاي مسلح موظف است در مواردي كه قاضي يا ساير مراجع ذي صلاح در اجراي مواد قانون نياز به نظريه كارشناسي دارند، اظهارنظر كارشناسي نمايد.
اسحاق جهانگيري - معاون اول رييس جمهور
